Onderwerp: De bouw van zwaard en zwaardkast

In de bouwplannen van mijn boot zijn twee opties gegeven voor het zwaard, te weten een centerboard (klapzwaard) of een daggerboard (steekzwaard). De eerste scharniert verticaal omhoog en heeft daarmee het voordeel dat bij grondberoering de kans op schade gering is. Ook neemt de zwaardkast minder ruimte in het interieur in beslag. De performance van een steekzwaard is echter beter en het interieur is groot genoeg om de zwaardkast daarin mooi te integreren. In mijn geval vormt de zwaardkast de scheidingswand tussen douche en kajuit. Daarnaast is de zwaardkast van het steekzwaard een belangrijk structureel onderdeel en vormt tegelijk de ondersteuning van de mast.


Voor mij was de keuze niet zo moeilijk. Het is een steekzwaard geworden. De zwaardkast daarvoor moet al in een vroeg stadium van de bouw van de middenromp gemaakt worden aangezien deze wordt gemonteerd voordat de twee romphelften aan elkaar gezet worden.

De kast wordt gemaakt van watervast multiplex. Er is ook een versie in balsahout, maar dat durf ik niet aan. De kast heeft een inwendige rechthoekige maat van 88x790 mm, waarmee de kop van het zwaard dus ook een rechthoekige vorm krijgt. Vaak is het probleem bij dit soort constructies dat het zwaard te nauw past en daarmee gaat klemmen. De ontwerper geeft hierbij aan dat het zwaard juist heel ruim moet passen, waarbij de speling op de drukpunten wordt beperkt door plastic uitvulplaatjes.






De diepte van de kast wordt gemaakt met twee hardhouten randbalkjes.. Aangezien alles rondom in epoxy wordt gelamineerd is de houtvochtigheid van dit massieve hout van belang. De twee meranti balkjes die ik zo bij de hand heb hebben een vochtgehalte van 14%, terwijl ik 12% eigenlijk wel het maximum vind. Daarom heb ik het hout in een pvc buis gestopt en een paar dagen onder hoog vacuüm gehouden. Dat heeft de houtvochtigheid teruggebracht naar de gewenste 12%




De bediening van het zwaard gaat met twee lijntjes, eentje voor het ophalen en eentje voor het neerlaten (het zwaard drijft). Daarvoor is aan de stuurboordzijde van de zwaardkast een uitsparing gemaakt. Het lijntje van de neerhouder loopt over een blokje dat tezamen met een RVS montageplaat onderin de uitsparing wordt gemonteerd.

Ten tijde van de bouw van de zwaardkast is het kerstmis en te koud in mijn werkplaats om lekker met epoxy te kunnen werken.


Deze kerst stond derhalve in het teken van de zwaardkast die achter in de woonkamer langzaam vorm begint te krijgen. Ik heb nog niet eerder met Coppercoat gewerkt en de afwerking van de binnenzijde van de zwaardkast is een mooi onderdeel om dat eens te proberen.




Nadat alles aan de binnenzijde van de kast is geconserveerd zijn de twee helften op elkaar geplakt.


Wat volgt zijn dan nog een aantal versterkingen aan de buitenzijde door middel van laminaat rondom de hoeken van de kast en op de drukkingspunten.


Om de compressie uit de mast op te kunnen vangen is nog een extra hardhouten lat gemonteerd die, nog niet zichtbaar op bovenstaande foto, ook nog af gelamineerd wordt. De rode lijn is de uiteindelijke kast maat.




Hiermee is de kast gereed om in de romp te plaatsen


De romphelft ligt hier nog op zijn kant waardoor de zwaardkast dus ook in een nog horizontale positie gemonteerd wordt.


Bij de samenvoeging van de twee romphelften gaat dat helemaal goed komen

Bij de vacuüm injectie van het buitenlaminaat is de zwaardkast een behoorlijk lastig te nemen “obstakel”.




Bij de aansluiting met de bodem van de romp heb ik de kast nog mooi mee kunnen nemen binnen de injectie door middel van een luchtdichte binnenzak in de kast. Één van de injectietubes loopt zelfs nog dwars door de kast heen.


Helaas is dat niet gelukt bij de aansluiting van de zwaardkast met het kajuitdak. Na diverse vergeefse pogingen om met een binnenzak de boel luchtdicht te krijgen is dat niet gelukt en heb ik dat maar opgegeven en de zwaardkast uitgespaard, dus buiten de injectie gehouden. Een beetje jammer maar verder niet heel erg. Het enige wat nu in een later stadium dan nog moet worden toegevoegd is een tape dat vanaf het dak de kast in loopt. Dit om alsnog een deugdelijke verbinding tussen buitenzijde dak en kast te krijgen.

In een volgende post de bouw van het steekzwaard dat momenteel onderhanden is..

Tot zover is het allemaal nog redelijk recht toe recht aan. Een soort van rechthoekig kistje met wat laminaat er op. Het zwaard zelf vind ik spannender. Ik heb lang gepiekerd hoe het zwaard te maken. Het oorspronkelijke idee was om, net als bij het roer, het zwaard in een mal te bouwen. Een bevriende eveneens DIY botenbouwer zou deze mal voor ons beide maken, maar daar is blijkbaar iets mee mis gegaan of nog niet gelukt. Anyway, dat duurt mij nu te lang en voor de afwerking van de middenromp heb ik op korte termijn het zwaard nodig om de geprofileerde afsluiting in de onderkant van de romp en zwaardkast te kunnen maken.

Daarom toch maar terug vallen op het ouderwetse handwerk, dat begint bij de aanschaf van een stapel hout.


Bij de Amsterdamse Fijnhouthandel heb ik mooie droge ruwe Red Cedar planken gekocht. Dat viel nog ff vies tegen, qua €€€ dan.


Deze planken heb ik terug geschaafd naar ca. 20x90 zodat ze mooi om en om tegen elkaar gelijmd kunnen worden


In eerste instantie lijm ik ze als drie losse balken tegen elkaar. De grootste breedte daarvan past nog net door de vandiktebank heen.


De vandiktebank schaaft de samengestelde balk terug naar een dikte van 75mm, zijnde (naar schatting) de grootste dikte van het zwaard exclusief het laminaat.






Ter hoogte van de grootste dikte wordt het zwaard nog met koolstof versterkt. In de kern van een deel van die versterking is het zachte Red Cedar vervangen door een hardhouten balkje, in dit geval Padoek (met dank aan 3Noreen die hiervan nog een stukje had liggen). Zowel de leading edge als de trailing edge heb ik versterkt met een stripje glaslaminaat.


En zo zijn de drie delen in elkaar gelijmd.

Leuk om dit bouwproces te volgen.

toobtoob schreef : Fijn dat het gewaardeerd wordt.

Inmiddels zijn er best al wat draadjes over de bouw van mijn boot verschenen. Ik heb ze verzameld op een pagina die met deze link te vinden is. Dat is overigens dezelfde als in mijn onderschrift.

Op mijn bouwtekeningen staat een 1:1 plaatje van het profiel evenwijdig aan de waterlijn. Er zijn verschillende methoden denkbaar om deze profilering te realiseren. Een complicerende factor is dat de kop van het zwaard rechthoekig is en overgaat in het zwaard profiel. Lekker doorschaven in de lengte is er dus niet bij.

CNC frezen zou het mooiste zijn, maar het 3D model blijkt niet beschikbaar te zijn en zelf (laten) maken is ook weer zo wat. Ik heb nog lang op het spoor gezeten om de latten op de juiste maat te verjongen voordat ze in elkaar gelijmd worden. Een frisse wind en wat sparren aan boord van Noreen tijdens onze Pinkstertrip naar Schotland heeft tot een eenvoudiger oplossing geleid.

Op een stukje Trespa heb ik het zwaardprofiel overgenomen en onderaan de bodem van het te maken zwaard geschroefd.


Met een invalzaag en geleider, waarvan de diepte steeds met 1mm werd veranderd (conform de nokken in de zaag), heb ik zaagsneden gemaakt. De afstand tussen de zaagsneden is bepaald door met de zaag net niet het Trespa profieltje te raken. Zodoende zijn de bodems van de zaagsnede de maximale buitenmaat van het profiel op die plaats geworden.




Dat was wel even werk voor de eerste zijde van het zwaard. De andere kant ging wel veel vlotter omdat de zaagsnede recht tegenover de andere zaagsnede gepositioneerd is en de maat van het profiel minder belangrijk is. Het profiel is immers symmetrisch. De lijmnaden helpen ook lekker mee om de geleiderail goed parallel te blijven houden.


Vervolgens het overtollige hout weghalen tot aan de diepte van de zaagsnede. Dat gaat nog verrassend snel met een combinatie van (elektrisch) schaven en schuren.

So far so good

Wat een gaaf project!
Wanneer moet ie varen?

Tikoes schreef : Voor mijn pensioen

Klapt dit ding niet bij de eerste de beste storm uit elkaar?
Ik heb nog niet eerder iemand zo'n ding zien maken waarbij de delen "haaks op de lengterichting" aan elkaar werden gelijmd.
Altijd plankjes of plaatjes multiplex op elkaar liggen zoals bijv hier http://www.waarschipper.nl/forum/viewtopic.php?t=3050 om tot de gewenste dikte te komen maar niet plankjes van gewenste dikte, achter elkaar.
Lijkt mij dat zo'n plankje over de draad gaat splijten en dat het hele ding dan in de lengterichting scheurt. Maar daar is vast door jullie over nagedacht, en ik denk dat het antwoord niet zal zijn dat jullie met storm niet varen want dat valt bij lange reizen op zee niet te vermijden dat je eens een storm tegenkomt, ben benieuwd naar het antwoord.

Freek

freek1970 schreef :
Bij storm trek je je zwaard omhoog.

Kon dat ook maar met een kiel

Hout heeft vezels in de lengterichting.
Zwaard en roer worden vooral op buiging belast. Vezels dus op trek of druk. Daarbij komt natuurlijk dat het hier ws gaat om de kern van een woodcore zwaard / roer. Laminaat gaat dus het grootste deel van de belasting dragen.

freek1970 schreef :
Noreen vaart nu al tien jaar rond met een op de zelfde wijze gebouwd zwaard. Het is nog heel. Zelfs een aanvaring met een walvis heeft het overleeft. Twee maal tegen rotsen aan gezeten. Dat laatste gaf natuurlijk wel wat butsen. Maar breken is nog niet gebeurt.

@ La Mavare leuk dat je na het tochtje met de F24 zo positief tegenover dit soort bootjes staat.

Heerlijk om dit te volgen, het wordt weer mooi. Welk profiel heb je gebruikt?

Koezt schreef
Het feit dat er een laminaat omheen gaat scheelt natuurlijk een boel. Heb het er zelf op het onderwater deel ook omheen gemaakt om hem sterker te maken. Duidelijk!

Freek

freek1970 schreef :
Beste Freek, je hebt helemaal gelijk. Deze constructie bezwijkt, maar dat is de bedoeling ook. Het moet zwakker zijn dan de omringende constructie om schade aan de boot te voorkomen. Of dit ook bij de eerste de beste storm gebeurt betwijfel ik echter wel. Dat zou toch niet best zijn. Ik hoop toch echt dat er meer dan een storm voor nodig is om dit zwaard te laten breken. Nog los van het feit dat bij een erop of eronder storm het zwaard waarschijnlijk opgetrokken is, zoals Lamavare terecht ook al opmerkt. Dit is niet om het zwaard te sparen maar om de boot beter te laten meebewegen met de zeegang en niet te laten struikelen.

Het feit dat je nog niet eerder iemand zo'n "ding" hebt zien maken duidt meer op een beperkte horizon dan dat dit een serieus waardeoordeel over deze constructie kan zijn. Dat in de massa bepaalde bouwmethoden worden gehanteerd wil nog niet zeggen dat er geen betere zijn. In het verleden heb ik ook een Waarschip roer gemaakt, bestaande uit een met mahone plankjes opgedikte multiplex kern. Transparant afgelakt, jawel, over de epoxy en mede door de mooie vlam in de mahonie plankjes een sieraad aan de spiegel. Een materiaal- en constructie keuze dat voor de gemiddelde handige Harry makkelijk te behappen is. (voor wie zo'n Waarschip ook bedoeld was)

Wat niet wil zeggen dat het niet beter kan op het gebied van gewicht en sterkte. In jouw link wordt een roer in multiplex gemaakt rondom een RVS roerkoning. Dat is een heel gebruikelijke constructie en hier op het forum al veelvuldig vertoont. Maar als je dat nou als voorbeeld wil stellen rondom het krachtenspel in relatie tot de vezelrichting sla je de spreekwoordelijke plank echt mis. Sterker nog, de helft van het multiplex doet helemaal niets en zit er als overbodige ballast in. En er zitten nog wel wat nadeeltjes aan die constructie, maar dat valt buiten dit topic.

Er is echter wel een overeenkomst. Dat multiplex roer is voor de sterkte erg afhankelijk van de RVS roerkoning, dat als het ware de ruggegraat van die constructie vormt.

Guess what? Zo'n ruggegraat is ook in mijn zwaardconstructie voorzien. Niet in de vorm van zoiets banaals als RVS (=grapje)
maar door middel van een strook koolstof versterking over vrijwel de hele hoogte van het zwaard op het dikste deel en verlopend in gewicht van veel in de zwaardkop tot weinig aan de onderzijde. In aanvulling daarop zal over het geheel nog een laminaat geinjecteerd worden. Een soort van geintegreede H balk in de kern dus, maar dan niet van staal. Want we willen natuurlijk niet dat het zwaard bij elk wissewasje al gaat breken. Dat moet behouden blijven tot het moment dat de integriteit van de boot in gevaar komt.

Dus in feite vormt deze lattenopbouw de kern van een sandwich constructie en had ik heel bovenstaand lulverhaal niet hoeven houden. Splijtsterkte is niet van belang, trek en druk krachten lopen in de richting zoals de boom het bedoeld heeft maar in feite is alleen de afschuifsterkte hier van belang.

En eigenlijk baal ik wel een beetje van al dat hout. Ik had het liever in schuim gemaakt maar dat zat er voor nu ff niet in.

ilCigno schreef : Geen idee, ik heb het niet vergeleken en heb gewoon de 1:1 tekening op het malletje over gebracht. Ergens in mijn gegevens heb ik vast een nummer, maar nu ff niet bij de hand.

Ongelofelijk indrukwekkend vind ik hoe je dit soort dingen aanpakt en daarbij lekker eigenwijs aan het pionieren bent! Ik reageer niet op al je posts omdat ik dan telkens hetzelfde zou zeggen (iets als hierboven) en niets toe te voegen heb. Blijven schrijven ajb!

Nachtvlinder schreef :
Die snap ik even niet ? Een Farrier tri bouwen valt toch niet onder pionieren. Verder vaart versie 1.0 al jaren rond en is er regelmatig overleg met de bouwer daarvan.

En vacuuminjectie op een manier dat andere bouwers komen kijken hoe je dat flikt is niet pionieren?

De tri zelf misschien niet dus, maar de bouwwijze des te meer!

Indrukwekkend of niet, Noreen zeilt alweer heel wat jaartjes door een basic aanpak en stug hard doorwerken. Dat heb ik nog steeds niet bereikt

Zo'n boot zelf bouwen is zo ongeveer het domste wat je kunt doen. Het kost meer dan een paar weekenden, maar leuk is het wel

NoBallast schreef
No Ballast, helemaal duidelijk. Enfin ik was nieuwsgierig omdat die draadrichting van het hout naar mijn idee zo vreemd loopt in dit roer, vandaar dat ik er , geef ik toe een beetje brutaal op in zat te vragen. Een laminaat eroverheen maakt het natuurlijk enorm veel sterker.
Veel plezier met bouwen. Een boot bouwen gaat niet even snel snel, helemaal dit niet. Het is wel mogelijk een boot sneller te bouwen dan dit, indien je een normale stalen of houten boot van platen multiplex, of plakhout bouwt, maar dit met al deze techniek en schuimkernen vraagt gewoon meer tijd. Die vacuum injectie techniek is gaaf. Lokt uit om mee te experimenteren. Onderdelen zo gemaakt zijn net weer van wat hogere kwaliteit. Ik denk dat je als dat hout goed ingepakt zit er niet zo over in hoeft te zitten dan blijft het lang goed. Behalve bij beschadiging. Maar dat is met schuim net zo, denk dat die van schuim, ook van binnen zeiknat wordt en dus dan moet drogen en gerepareerd moet worden.

Freek

Noballast schreef :
Daar kunnen we het 100% mee eens zijn.

Voorbeeld van basic aanpak en stug hard doorwerken aan Noreen.

Roer cassette in wording. 20 jaar geleden was het DIY bouwen in PVC schuim redelijk ongehoord.

freek1970 schreef : Beste Freek, je doet nogal forse uitspraken die op eerste gezicht doen vermoeden dat er kennis van zaken achter zitten. Geen probleem verder maar dan moet je dat wel waarmaken en je posts niet vervolgen met onzin. Heeft verder niets met brutaliteit te maken. Ik hou wel van wat discussie en vind de reacties op mijn posts allemaal leuk. Waarvoor dank. Dat is de reden dat ik dit ook laat zien. Maar een iets bescheidener woordgebruik bij het innemen van stellingen zou je sieren.

"Schuim" is nogal een controversieel onderwerp in botenland. Ik heb het tussen aanhalingstekens gezet omdat er nogal verschillende soorten zijn. Om nog maar niet te spreken over de verschillende verwerkingsmethoden daarvan. Slecht nieuws bereikt de massa beter dan goed nieuws op basis waarvan er al snel gegeneraliseerd wordt en verkeerde conclusies worden getrokken. Ik kan hier nog heel lang op doorgaan maar dat valt buiten dit topic. Wellicht eens een mooi item voor een nieuw topic.

Mijn roer heb ik gebouwd met een kern van schuim. Zoals eerder gezegd vind ik het jammer dat ik hout ipv schuim toepas in het zwaard. Maar dat is nu even zo. Het Corecell schuim dat ik gebruik (niet zaligmakend, er zijn ook andere goede structurele schuimsoorten) heeft een gesloten cel, neemt geen water op en kan dus absoluut niet "zeiknat" worden. Dat vind ik niet maar dat is de afgelopen decennia uitvoerig in de praktijk bewezen en daarop aanvullend nog door mij getest. De bouwmethode die ik toepas laat geen ruimtes tussen het schuim over, dus ook daar geen worries over nat worden.

Niettemin heb ik wel zorgen over het nat worden van de houten kern van het zwaard. Als het zwaard door externe factoren beschadigd raakt is de grootste kans dat dit aan de onderzijde van het zwaard gebeurt. Bijvoorbeeld door de grond te raken. Die onderzijde is nu juist de meest gevoelige plek voor het indringen van water. Immers, het is allemaal kopshout daar dat water als een spons gaat opzuigen.

"Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst" zeggen ze wel eens, maar dat gaat voor mij niet op, ik ga gegarandeerd schade varen aan het zwaard

Aangezien na de tewaterlating de boot (hopelijk) nauwelijks of niet meer de kant op gaat is het lastig om te weten dat het zwaard langzaamaan naar de knoppen wordt geholpen door waterindringing als gevolg van een beschadiging. Om dit te voorkomen vervang ik een deel van het hout aan de onderzijde door, je raadt het al, schuim. Als het zwaard dan beschadigd raakt wordt het schuim blootgesteld aan water in plaats van het hout. En aangezien dat schuim waterdicht is kan ik dan op mijn gemakje bedenken wanneer, waar en hoe ik een eventuele reparatie op zal pakken.

In een volgende post meer over deze "kreukelzone" en foto's.
als ik tenminste een beetje door werk dit weekend en mijn lunchpauze niet teveel blijf uitrekken met dit gelummel op ZF

Nobalast schreef
X een filmpje gezien op youtube van een man die op een bootjesbedrijf werkte en eentje (roer) repareerde van polyester die van binnen zeik nat was. De reparatie bestond uit het los slijpen van een kant van het polyester en het oude schuim uitkappen en de boel drogen en er nieuw schuim in doen.
FF niet bij nagedacht dat gesloten core schuim dit probleem niet heeft.

Ik weet absoluut niet alles, maar het is geen onzin bijv dat je een gewone kajuitjacht van multiplex van een metertje of zeven in twee a drie jaar gewoon helemaal af kan hebben en dan lekker aan het zeilen ben. Dit heb ik mensen zien doen.

Ik probeer me wel wat in te lezen op dit soort dingen. Ik heb zelf nog niet een boot gebouwd, een stuk of drie gerenoveerd. Ik heb er nou een van 5 meter met een planeer rompje ontworpen in FreeShip die geschikt zou moeten zijn voor binnenwater en zee maar wil nog wel eens met iemand over het ontwerp bomen . Je hebt te maken dat de kwaliteit van je eerste werkstuk vaak
niet best is. Uitspraken als je eerste boot bouw je voor je vijand, de tweede voor je vriend en de derde voor je zelf kan ik alleen maar onderschrijven. Al doende groeit je ervaring. Ik geloof dat mijn laatste renovatie (Sopranino) heel aardig gelukt is.

Dat schuim topje op het zwaard vind ik een slim idee, je kan dan doorvaren zonder je echt zorgen te maken. Maar ik denk dat je af en toe wilt kijken hoe de boel er aan de onderkant voor staat. Is ook niet erg de boot een keer per jaar even op de kant te hebben om alle aangegroeide meuk weg te blazen en hem te checken lijkt mij? Wereldomzeilers gaan ook wel eens in het dok of de kant op.
Heel veel succes met de boot.

Freek